Wybrane akcje w Polsce

Poniżej znajdą Państwo informacje na temat większych akcji profilaktyczno-edukacyjnych realizowanych przez OKULUS PLUS dla lokalnej społeczności.

SZKOŁA ZDROWEGO WIDZENIA

3 edycje (2012 r., 2013 r., 2014/15 r.), zbadanych łącznie 2371 dzieci.

Od przedszkola do rozpoczęcia nauki
„Szkoła Zdrowego Widzenia” to pierwsza akcja profilaktyczno-edukacyjna OKULUS PLUS zrealizowana wśród społeczności lokalnej. Pomysł organizacji kampanii „Szkoła Zdrowego Widzenia” zrodził się z potrzeby zdefiniowania narastającego problemu wzrostu liczby małych pacjentów Okulusa mających złe wyniki badania konwergencji, czyli nieprawidłową zbieżną pracę obu oczu. Drugim faktem, który zaniepokoił lekarzy Poradni Okulistycznej Dla Dzieci OKULUS PLUS była rosnąca liczba skierowań Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych dla uczniów z niezdiagnozowanymi wcześniej wadami wzroku do szkół/klas specjalnych. SZW obejmuje badania, których brakuje w zakresie badań bilansowych 6-7 latków:  test motyla, widzenie barw, ocenę ruchomości gałek ocznych i konwergencji, a także badanie za pomocą autorefraktometra. Głównym celem inicjatywy jest wyselekcjonowanie grupy dzieci w wieku 6-7 lat z zaburzeniami widzenia i poinformowanie ich rodziców oraz pedagogów o konieczności rozpoczęcia leczenia.
Niestety zaburzenia konwergencji czy obuocznego widzenia nie bolą. Co więcej, niedowidzenie często obejmuje tylko jedno oko, dlatego rodzice i same dzieci, mogą nie zdawać sobie sprawy z problemu. Stąd tak kluczowym celem kampanii poza diagnostyką profilaktyczną była edukacja rodziców i pedagogów, i zwrócenie dorosłym uwagi, że właściwe widzenie obuoczne rozwija się do 7 r.ż., a po 9 r.ż. leczenie np. niedowidzenia jest nieskuteczne. Odbiór kampanii przez rodziców, dzieci, środowiska oświatowe i media przeszedł najśmielsze oczekiwania pomysłodawczyni kampanii dr n.med. Iwony Filipeckiej. OKULUS PLUS to jeden z pierwszych ośrodków w kraju, który zwrócił uwagę na narastający problem zaburzeń widzenia już w tak młodym wieku i rozpoczął walkę o zdrowie naszych dzieci i powstrzymanie przewidywanej na podstawie wyników badań epidemii krótkowzroczności.

Od gimnazjum do realizacji marzeń
III edycja „Szkoły Zdrowego Widzenia” to społeczna akcja profilaktyczno-edukacyjna zakończona w 2015 roku, która adresowana była do gimnazjalistów i realizowana pod hasłem pt. „Gimnazjalisto – miej oko na przyszłość!”. Celem poszerzenia kampanii o starsze roczniki – uczniów klas trzecich gimnazjów było poinformowanie nie tylko o obecnym stanie zdrowia oczu, ale przede wszystkim o zachowaniach profilaktycznych, które pozwolą utrzymać dobre widzenie i realizację zawodu marzeń w przyszłości. Uczniowie z zaburzeniami widzenia otrzymywali szczegółowe informacje na temat możliwości leczenia, tak aby pierwsza w ich życiu najważniejsza decyzja – decyzja o wyborze dalszego kierunku kształcenia była dla nich jak najkorzystniejsza. Wobec trudnej sytuacji na rynku pracy, powinna być ona szczególnie przemyślana. Zanim uczeń ostatecznie ulokuje dokumenty w wybranej szkole, powinien zastanowić się nad tym jakie nie tylko posiada zainteresowania, uzdolnienia, przygotowanie z zakresu wiedzy szkolnej, ale również czy spełnia kryteria medyczne, w tym okulistyczne, do wykonywania zawodu marzeń. Niestety niewielu młodych ludzi jest świadomych tego, że bardzo wiele zawodów wymaga kwalifikacji okulistycznej pozwalającej na ich wykonywanie, ale również na pozytywną rekrutację do szkół ponadgimnazjalnych i uczelni wyższych. Przykładem są wszystkie zawody związane z  pracą na wysokości powyżej 3 metrów, architekci, piloci samolotów, pracownicy służb mundurowych (policjanci, strażacy  zawodowi), kierowcy, maszyniści i wiele innych. Zakończenie nauki w gimnazjum to ostatni moment na określenie czy istnieją okulistyczne ograniczenia w wyborze zawodu wynikające z: wady wzroku, niedowidzenia,  zaburzeń rozpoznawania barw (daltonizmu), braku rozwiniętego widzenia przestrzennego. Trzecia klasa gimnazjum to niemal ostatni czas do dodatkowych przemyśleń i zmianę ewentualnej decyzji, co do wyboru profesji. Wyznaczenie sobie właściwej ścieżki kariery zawodowej, pozwoli dzieciom w przyszłości nie tylko uniknąć rozczarowania, syzyfowej walki z brakiem predyspozycji zdrowotnych, ale przede wszystkim częstokroć depresji w wyniku niespełnienia oczekiwań własnych i innych członków rodziny.
Od II edycji kampanii do realizacji włączono również bezpłatne badania w kierunku wykrycia mukopolisacharydozy, jeśli zaszło w trakcie profilaktyki podejrzenie jej występowania u danego dziecka.

Patroni honorowi SZW: Tadeusz Rakoczy, Biskup Diecezji Bielsko-Żywieckiej; Senator RP Rafał Muchacki, Przewodniczący Senackiej Komisji Zdrowia; Andrzej Płonka, Starosta Powiatu Bielskiego; Beskidzka Izba Lekarska; Poseł na Sejm RP Beacie Małeckiej – Libera, wiceprzewodniczącej Sejmowej Komisji Zdrowia; Śląska Izba Lekarska; Paweł Silbert, Prezydent Miasta Jaworzno.

Podsumowanie – od 2012 roku w ramach społecznej kampanii profilaktyczno-edukacyjnej „Szkoła Zdrowego Widzenia” zrealizowano:

•    Przeprowadzono 11 530 badań oczu u 2371 dzieci w 68 szkołach łącznie
– 1 edycja 2012 r. Powiat Bielski: 1181 zbadanych dzieci z 44 szkół – 27,77% z nich to dzieci chore
– 2 edycja 2013 r. Jaworzno: 865 zbadanych dzieci z 13 szkół – 31,56% dzieci chore
– 3 edycja 2014/2015 r. Jaworzno: 325 uczniów zbadanych z 11 szkół – 2/3 dzieci kończących naukę w gimnazjum ma zaburzenia widzenia
– W 2015 roku na prośbę dyrektora szkoły SP 16 przebadano dodatkowo 43 uczniów klas pierwszych.
Zgodnie z informacjami uzyskanymi w trakcie realizacji kampanii władze części szkół starają się wyjść potrzebom rodziców naprzeciw organizując odpłatne akcje komputerowego badania wzroku dla swoich uczniów. Niestety nie wszystkie dzieci mogą wziąć w nich udział, gdyż znaczącą ilość rodziców po prostu nie stać na taki dodatkowy wydatek. Dodatkowo I edycja SZW realizowana była w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich powiatu beskidzkiego, gdzie nie ma wyspecjalizowanych ośrodków okulistycznych. Dla wielu zbadanych przez nas dzieci było to pierwsze badanie okulistyczne. Zagadnienie to nie wystąpiło w II i III edycji, które realizowane była na terenie miasta. Od II edycji kampanii do realizacji włączono również bezpłatne badania w kierunku wykrycia mukopolisacharydozy, jeśli zaszło w trakcie profilaktyki podejrzenie jej występowania u danego dziecka.
•    Dla dzieci, które nie mogły skorzystać z badań w szkołach z powodu choroby zorganizowano 3 białe soboty z prelekcjami i pogadankami edukacyjnymi w formie dodatkowych atrakcji dla najmłodszych.
•    Przeprowadzono 68 prelekcji w obszarze profilaktyki dla pedagogów i rodziców.
•    Przeprowadzono 68 szkoleń dla osób wykonujących bilanse w szkołach w zakresie możliwości rozszerzenia kontroli schorzeń wzroku wśród dzieci w wieku wczesnoszkolnym i gimnazjalnym.
•    18 interwencji u organów odpowiedzialnych za system opieki zdrowotnej dzieci w Polsce. OKULUS jako jeden z pierwszych ośrodków w Polsce zwrócił uwagę na problem narastającej krótkowzroczności u dzieci. Raporty z wynikami z SZW zostały przekazane: Ministrowi Zdrowia, Prezesowi NFZ, Dyrektorowi Oddziału Wojewódzkiego NFZ na terenie, którego prowadzone były badania, Posłom i Senatorom z Komisji Zdrowia Sejmu i Senatu RP, władzom samorządowym woj. śląskiego, władzom samorządowym powiatu bielskiego i miasta Jaworzna. Zaangażowanie ośrodka w poprawę sytuacji polskich dzieci doceniono w Ministerstwie Edukacji w Warszawie, gdzie Dyrektor Krzysztof Macha wraz z dr n.med. Agnieszką Nowak, kierownikiem medycznym OKULUS PLUS w Jaworznie wystąpili w roli ekspertów i doradców podczas konferencji pt. „Wzrok a trudności szkolne – wyzwania XXI wieku”.

NIE TRAĆ WZROKU!

2014/2015 r., ponad 1400 zbadanych os. w 4 miesiące

Kampania profilaktyczno-edukacyjna zrealizowana w ramach projektu „Widzę na 100%, żyję na 100%” współfinansowanego przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.

Cel główny kampanii: Przeprowadzenie do 28.02.2015 r. diagnozy wzroku 600 pacjentów w wieku powyżej 40 lat i 600 w wieku powyżej 50 roku życia oraz edukacja w zakresie możliwości, jakie daje współczesna okulistyka.

Z sukcesem udało się własnymi siłami Centrum OKULUS PLUS przebadać ponad 1400 osób w niespełna 4 miesiące. Z uwagi na czas niezbędny do opracowania raportów z badań do analizy medycznej uwzględniono 1211 wyników (427 wyników z grupy 40+ i 784 wyniki z grupy 50+). Do końca realizacji projektu tj. 28.02.2015 r. kontynuowano badania. W efekcie do końca lutego 2015 roku udało się przebadać 1403 osoby (503 osoby z grupy 40+ i 900 osób z grupy 50+). W wyniku badań przeprowadzonych przez wykwalifikowanych pracowników powstał raport o stanie widzenia polskich kierowców.

Projekt został wyróżniony za niespotykaną organizację i realizację pod kątem potrzeb pacjenta.

W trakcie realizacji kampanii na bieżąco modyfikowano czas wykonywania i harmonogram realizacji badań tak, aby jak najbardziej dopasować możliwości profilaktyczne z edukacją pacjenta. Do zweryfikowania rezultatu prowadzonych działań edukacyjnych przeprowadzono badania ankietowe wśród uczestników kampanii.

Analiza uzyskanych wyników ankiet ex-ante (przed badaniem) oraz ankiet ex-post (po badaniu) dla wszystkich 1211 przebadanych osób projektu prezentują poniższe wykresy oraz fragmenty raportów medycznych dot. edukacji pacjentów. O skuteczności przyjętych działań względem jak najefektywniejszego budowania świadomości społeczeństwa na temat zaburzeń widzenia świadczą poniższe dane.
Jak wynika z wykresu nr 3 odnotowano 87,35% wzrost świadomości nowoczesnych rozwiązań medycznych wśród uczestników kampanii, a więc zakładany rezultat „większa świadomość nowoczesnych rozwiązań medycznych wśród min. 80% zdiagnozowanych klientów” został osiągnięty.

Wykres 1. Wyniki procentowe dla ankiet ex-ante (przed badaniem) pacjentów znających odpowiedzi na postawione pytania.

Wykres 2. Wyniki procentowe dla ankiet ex-post (po badaniu) pacjentów znających odpowiedzi na postawione pytania.

Wykres 3. Porównanie wyników ankiet ex-ante i ex-post.

WIDZĘ NA 100%, ŻYJĘ NA 100%

„Widzę na 100%, żyję na 100%” (2015) wakacyjna akcja profilaktyczna  – 130 osób w 3 miesiące.
To kontynuacja programu profilaktycznego PARP, jaki OKULUS zrealizował we wakacje 2015 r. Z uwagi na wzrost liczby wypadków drogowych latem rozszerzono grupę docelową o osoby w wieku 18-40 lat oraz szczególny nacisk położono na badania kierowców – studenci, młodzi rodzice oraz podróżujący z wnukami dziadkowie. Z bezpłatnych badań profilaktycznych skorzystało 130 osób w wieku od 18 lat wzwyż!

NIE DAJ SIĘ AMD!

Nie daj się AMD! 2015 r., 14 dni badań, 7 miast, 428 os. zbadanych,  u co czwartej osoby wykryto zmiany w siatkówce oka, których pacjent nie był świadomy!

„Nie daj się AMD!” to kolejna społeczna kampania edukacyjno-profilaktyczna na rzecz budowania świadomości społecznej w zakresie chorób siatkówki oka, realizowana w formie bezpłatnych badań przesiewowych. Skierowana do osób po 50 r.ż. z zaburzeniami widzenia oraz chorujących na cukrzycę.

Jej celem jest wyselekcjonowanie osób ze zmianami w centralnej części siatkówki oka, tzw. plamce żółtej – AMD oraz innych zmian tej części oka (m.in. retinoptia cukrzycowa, zakrzep żyły centralnej siatkówki). W niektórych przypadkach możliwe jest również stwierdzenie schorzeń innego rodzaju (zaćma, jaskra). Zmiany patologiczne zachodzące w siatkówce związane ze starzeniem się tkanek prowadzą do zaburzenia widzenia centralnego lub całkowitej jego utraty, uniemożliwiając w znacznym stopniu wykonywanie podstawowych czynności (np. czytanie, oglądanie telewizji, prowadzenie samochodu, posługiwanie się środkami płatniczymi, itd). Osoby z tą dolegliwością zwykle wymagają pomocy i stają się zależne od innych. Celem kampanii jest poinformowanie mieszkańców naszego regionu o konieczności rozpoczęcia leczenia i ograniczeń, które mogą wyniknąć na skutek braku zdiagnozowania choroby w odpowiednio wczesnym momencie jej wystąpienia.

Wyniki:
Zmiany patologiczne zachodzące w siatkówce związane ze starzeniem się tkanek prowadzą do zaburzenia widzenia centralnego lub całkowitej jego utraty.  AMD jest trzecią po zaćmie i jaskrze przyczyną ślepoty, oraz pierwszą przyczyną utraty widzenia u osób starszych. Zwyrodnienie w obszarze plamki powoduje ślepotę nieodwracalną, dlatego każdy uczestnik kampanii otrzymywał materiały informacyjne na temat AMD.  W zaledwie 14 dni udało się przebadać 428 osób skarżących się na zaburzenia widzenia, chorujących na cukrzycę lub otyłość oraz palaczy.  U co czwartej osoby po 50 r. ż. wykryto zmiany w siatkówce oka! Aż 77,41%  osób ze zmianami wykrytymi w obszarze siatkówki centralnej nie było ich świadomych.
Osoby, u których stwierdzono zmiany na dnie oka o charakterze AMD (12,85% zbadanych) zostały zaproszone na bezpłatne badanie OCT plamki w celu dokładniejszego określenia charakteru zmian zwyrodnieniowych oraz wskazania ewentualnych możliwości leczenia. Niestety, aż u ponad 25% osób specjaliści OKULUS PLUS nie mieli możliwości oceny dna oka z prawdopodobnie istniejącego zmętnienia soczewki – zaćmy. Osoby te otrzymały informację o konieczności konsultacji okulistycznej, którą po 40-tce wszyscy powinni wykonywać przynajmniej raz w roku bez wskazania ośrodka, w którym powinni ją zrealizować.
Zaburzenia widzenia, cukrzyca, otyłość to obok obciążenia genetycznego główne czynniki ryzyka wystąpienia chorób siatkówki oka, w tym głównie zwyrodnienia plamki żółtej. Na choroby siatkówki oka częściej cierpią też kobiety, gdyż ich organizm w tym wieku podlega dużym zmianom hormonalnym.   W naszej grupie badanych kobiety stanowiły 67,99%.

Kampanię honorowym patronatem objęli:  dr Beata Małecka-Libera, Wiceminister Zdrowia, dr Rafał Muchacki, przewodniczący Senackiej Komisji Zdrowia, Stowarzyszenie AMD, Polski Związek Niewidomych Okręg Śląski oraz Śląska Izba Lekarska.